Wat is een Struikelsteen?

Een struikelsteen, of Stolperstein, is een kleine gedenksteen die herinnert aan een slachtoffer van het naziregime. Deze stenen, ontworpen door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, bestaan uit messing plaatjes van 10 x 10 cm die worden bevestigd op een kassei. Vervolgens wordt deze kassei verzonken in het voetpad vóór de laatst gekende en vrijwillig gekozen woonplaats van de persoon.

Elke steen draagt een naam, een datum en een stukje geschiedenis. Ze proberen om het verleden tastbaar te maken en confronteren voorbijgangers op subtiele wijze met het lot van mensen die door de nazi’s werden vervolgd: joden, politiek vervolgden, verzetsmensen, Roma en Sinti, homoseksuelen, zogenaamde ‘asocialen’, of ieder andere mens wiens leven de nazi’s niet waardig vonden…

“Je valt niet over een Struikelsteen, je struikelt met je hoofd en je hart.”
“Man fällt nicht über die Stolpersteine, du stolperst mit dem Kopf und dem Herzen”
-Gunter Demnig-

Struikelstenen in Europa en Brugge

Tot op heden zijn bijna 100.000 Struikelstenen geplaatst in meer dan 2.000 steden in Europa, wat dit initiatief tot het grootste herdenkingsmonument ter wereld maakt. In Brugge werd de eerste struikelsteen gelegd in 2022. In december 2023 kwamen daar nog eens acht stenen bij, en in 2024 werden opnieuw veertien verhalen verzameld. In 2025 staan zes inhuldigingen gepland in de maand mei.

Een zorgvuldige plaatsing

De Struikelstenen vormen een communityproject waarin een toegewijde werkgroep autonoom beslist over de plaatsing van elke steen. Bij deze keuze krijgt de werkgroep deskundig advies van het Brugse stadsarchief en de Erfgoedcel Brugge. Het proces verloopt steeds in overleg met de Stichting Stolpersteine van initiatiefnemer Gunter Demnig, de familieleden van de slachtoffers en de huidige bewoners van de woning. Op deze manier wordt elke steen met zorg en respect geplaatst, als een blijvende herinnering aan de mensen die hier ooit woonden.

Wil je bijdragen?

Wil je het project graag financieel ondersteunen, dan kan je een schenking doen (een schenking is noch een voorwaarde, noch een garantie om een Struikelsteen te plaatsen op een locatie). Heb je een suggestie voor een nieuwe Struikelsteen? Die kan je doorgeven aan de werkgroep via 📩 struikelstenenbrugge@gmail.com.

Kunstenaar Gunter Demnig toont een Struikelsteen

Waarom zijn struikelstenen belangrijk?

De Struikelstenen vormen een tastbare herinnering aan de terreur van het nazisme en fascisme. Ze brengen het verleden dichtbij – niet iets van ver weg of lang geleden, maar een geschiedenis die zich ook hier afspeelde. Mensen uit onze eigen gemeenschap waren erbij betrokken, zowel als slachtoffers als daders.

Deze stenen herinneren ons eraan hoe kostbaar én kwetsbaar democratie en mensenrechten zijn. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om het verleden levend te houden, onze democratische waarden te beschermen en te waken tegen de herhaling van dergelijke donkeren hoofdstukken in de geschiedenis.